اختلال زبان و گفتار در كودكان يكي از انواع اختلالات ارتباطي است كه ممكن است در دوران كودكي بروز پيدا كند، مشخصه اين اختلال در اين است كه كودك توانايي يادگيري و كاربرد زبان، استفاده از واژگان را ندارد يا به شكل محدود و غلط دارد. اختلال زبان انواع مختلفي دارد و هر يك از انواع آن به يك نوعي بر وضعيت ارتباطي كودك تاثير مي‌گذارد. زبان مهمترين ابزار براي برقراري ارتباط مي‌باشد بنابراين اختلال در آن مي‌تواند بر ساير جنبه‌هاي زندگي كودك تاثير منفي بگذارد. شناسايي به موقع و انجام مداخلات بهنگام مي‌تواند تاثير زيادي در بهبود مشكل داشته باشد. از اين جهت والدين بايد با نشانه‌ها و علائم و روش‌هاي درمان آن آشنايي داشته باشند تا در صورت بروز و مشاهده چنين مشكلي در فرزندشان نسبت به درمان آن اقداماتي را انجام دهند.

منبع: اختلال زبان و گفتار در كودكان

اختلال گفتار و زبان در كودك چيست ؟

برقراري ارتباط از طريق زبان گفتار و زبان يك فرايند پيچيده و دشوار و در عين حال طبيعي است. انسان براي ايجاد ارتباط نياز به سه عنصر اصلي دارد كه شامل فرستنده، پيام و گيرنده مي‌باشد. اختلال و مشكل در هر يك از اين سه عنصر مي‌تواند باعث ايجاد اختلال زبان و گفتار در كودكان شود. مشخصه اصلي فرد مبتلا به اختلال‌زبان ناتواني او در يادگيري و كاربرد زبان است كه به علت‌هاي مختلفي نظير نقص سيستم عصبي، نقص در سيستم درك و توليد زبان، دايره واژگان، زبان شفاهي، زبان كتبي و زبان تصاوير مي‌باشد. به طور خلاصه هرگونه ناتواني در زبان مانند ناتواني در توليد صداهاي قابل فهم، ناتواني در توليد جملات صحيح و درك گرامر زبان، ناتواني در توليد جملات با محتواي معني‌دار، ناتواني در ساختن جملات منطقي و… مي‌تواند يك اختلال زبان در نظر گرفته شود. براي آشنايي بيشتر با اختلالات عصبي رشدي كليك كنيد.

علل ابتلا به اختلال زبان و گفتار در كودكان

تا به امروز يك دليل مشخص و واضح در ارتباط با علل اختلال زبان مشخص نشده است، براي علل ابتلا به اختلال‌زبان مي‌توان مجموع عوامل زيستي، رواني و اجتماعي را در نظر گرفت. عواملي مانند ژن‌ و وراثت نقش ويژه‌اي در ابتلا به اختلال‌زبان دارند، به طور كلي حدود 20 تا 40 درصد كودكان مبتلا به اين اختلال، سوابق ژنتيكي و خانوادگي در ارتباط با اين زمينه را دارند.

تشخيص اختلال زبان و گفتار در كودكان

تشخيص اختلال زبان و گفتار بر اساس معيارهاي پنجمين ويراست راهنماي تشخيص و آماري اختلالات رواني انجام مي‌شود. بر اساس اين راهنما كودك در يادگيري و استفاده از زبان در حيطه‌هاي مختلف مانند زبان شفاهي، زبان كتبي، زبان اشاره و… مشكلاتي را به صورت تمام عمر تجربه مي‌كند و علت اصلي آن نقص در درك و يا توليد زبان است. هنگامي كه توانايي‌هاي زبان كودك به وضوح در يك يا چند زمينه از ساير همسالانش كمتر باشد، از كلمات معدود‌تري استفاده كند، ساختار جملات محدودي داشته باشد، نقص در حرف زدن داشته باشد مي‌تواند به اختلال‌زبان تشخيص داده شود.

مهم‌ترين مساله در ارتباط با تشخيص صحيح اختلال زبان و گفتار در كودكان اين است كه عملكرد كودك بر اساس دوره و ويژگي سني كه در آن قرار دارد ارزيابي شود. جهت انجام ارزيابي دقيق از وضعيت ارتباطي و گفتار و زبان بهتر است از يك روانشناس كمك بگيريد. اگر فرزندتان در هر كدام از اين زمينه‌ها مشكل داشت، حتما ابتدا مشاوره كودك دريافت نماييد.

انواع اختلال زبان و گفتار در كودكان

به صورت كلي انواع اختلالات زبان را مي‌توان در سه جنبه (زبان دريافتي، زبان بياني و زبان بياني-دريافتي) دسته‌بندي كرد.

كودك مبتلا به اختلالات در زبان دريافتي در درك و فهم پيام‌هاي زبان مشكلاتي را تجربه مي‌كند، كودك مبتلا به اختلالات زبان بياني در توليد آواها و كلام مشكل دارد و به عبارتي نمي‌تواند افكار، احساسات، عقايد و… خود را به ديگران به درستي منتقل كند. بر اين اساس كودك مبتلا به اختلالات زبان بياني-دريافتي در توليد و دريافت زبان مشكل دارد.

ويژگي‌ها و چالش‌هاي كودكان مبتلا به اختلال زبان و گفتار

اولين تاثيري كه اختلال زبان و گفتار بر روي كودك مي‌گذارد اين است كه توانايي ارتباطي كودك را محدود مي‌كند و كودك در ارتباط برقرار كردن با همسالان و بزرگسالان مشكلاتي را تجربه مي‌كند. همچنين دايره لغات محدود، درك نادرست مفاهيم، مشكل در بيان عقايد و… از ديگر عواملي است كه مي‌تواند بر جنبه‌هاي ديگر زندگي اين كودكان تاثير منفي بگذارد. همچنين به دليل مشكل در مهارت زباني، كودك در وضعيت تحصيلي هم با مشكلاتي مواجه مي‌شود زيرا كه نمي‌تواند عملكرد خوبي از خودش نشان دهد.

علاوه بر اين موارد مشكلات زباني مي‌تواند بر وضعيت روانشناختي، عزت نفس، اعتماد بنفس، ارتباطات اجتماعي و… كودك هم تاثير منفي بگذارد. كودكان با مشكلات زباني معمولا گوشه گير هستند و ميل زيادي بر قراري ارتباطات ندارد، همچنين به دليل تمسخر برخي از همسالانشان ممكن است عزت نفس و اعتماد به نفس پاييني داشته باشند. كودكان مبتلا به اختلال زباني ازآنجايي كه در درك و فهم كلام مشكل دارند ممكن است برخي از دستورات و پيام‌هاي ديگران با به اشتباه متوجه شوند و عملكرد نادرستي از خودشان نشان دهند. از اين جهت بهتر است كودكان مبتلا به اختلال زبان به موقع و سريع تحت مداخلات آموزشي و اصلاحي در مدارس آموزشي استثنايي قرار بگيرند. براي آشنايي بيشتر با نشانه‌هاي كودكان استثنايي كليك كنيد.

درمان اختلالات زبان و گفتار كودكان

مهم‌ترين مسئله در ارتباط با درمان اختلال زبان و گفتار در كودكان اين است كه كودكان بايد مداخلات به هنگام و زودهنگامي را دريافت كنند. بنابراين اهميت تشخيص به موقع براي درمان اختلال زبان اهميت ويژه‌اي دارد. به عبارتي هرچقدر كه مداخلات زودتر شروع شود نتيجه درمان هم بهتر مي‌شود.

يكي از روش‌هاي درماني، گفتار درماني است كه فرد متخصص به صورت انفرادي با كودك كار مي‌كند تا به مرور زمان و تمرينات، دايره واژگان و دستور زبان، فهم و درك، بيان و… كودك بهبود پيدا كند. به طور كلي درمان كودكان مبتلا به اختلال زبان بايد به طور مستمر توسط گفتار درمانگر، روانشناس، و والدين آموزش ديده انجام شود. براي آشنايي بيشتر با روند گفتار درماني كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول

آيا امكان درمان كودكان مبتلا به اختلال زبان وجود دارد؟

درمان كودك مبتلا به اختلال زبان به صورت توانبخشي است، به طور كلي امكان درمان به اين صورت كه فرد هيچ گونه مشكلي را تجربه نكند وجود ندارد، درمان كودكان مبتلا به اختلال زبان شامل روش‌هايي است كه با توجه به مشكل فرد كودك بيشترين بهره و استفاده را از توانايي‌هايش ببرد.

منبع: اختلال زبان و گفتار در كودكان